Veelgestelde vragen
Let op: de informatie op deze pagina is niet actueel
Op 27 mei 2025 heeft de gemeenteraad besloten eerst zelf kaders op te stellen voor de opvang van asielzoekers in Aalten. Het college van burgemeester en wethouders wacht die kaders af voordat verdere stappen worden gezet.
De informatie op deze website is gebaseerd op het eerder voorgenomen plan. Daarom klopt die nu niet meer helemaal met de huidige situatie. We laten de pagina’s wel online staan, zodat u terug kunt lezen wat er tot nu toe is gedeeld.
Als er nieuwe informatie is, werken we deze website bij.
U heeft misschien vragen over de komst van een opvanglocatie voor asielzoekers in Aalten. Hieronder beantwoorden wij alvast de meest gestelde vragen. Staat uw vraag er niet tussen? Neem dan contact op met ons via opvang@aalten.nl. De vragen en antwoorden worden regelmatig aangevuld. Nieuwe vragen herkent u aan de datum achter de vraag.
Vragen over de besluitvorming
Wat heeft het college besloten? (22-05-2025)
Het college van burgemeester en wethouders heeft besloten:
- In te stemmen met de realisatie van een AZC in de gemeente.
- In te stemmen met de - onbebouwde - locatie aan de Singelweg te Aalten als locatie voor een AZC.
- In te stemmen met een volwaardig AZC bestaande uit 300 opvangplekken mét dienstverlening onder volledige verantwoordelijkheid van het COA.
- In te stemmen met het opstellen van een Intentieverklaring tussen het college en het COA, als basis voor het op termijn bestuurlijk vastleggen van de door de gemeente gestelde vijf voorwaarden bij de realisatie van een AZC met 300 opvangplekken op de volgende onderwerpen:
4.1 (Jeugd)gezondheidszorg
4.2 Onderwijshuisvesting
4.3 Het eventueel bouwen van overcapaciteit voor andere doelgroepen zoals statushouders
4.4 Een boven- en ondergrondse infrastructuur die na het vertrek van het AZC benut kan worden voor de beoogde nieuwe woonwijk
4.5 Het achterlaten van een dienstverleningscentrum dat na het vertrek van het AZC kan worden ingezet ten behoeve van de gemeenschap
4.6 Het COA draagt zorg dat een deel van de koppelingen (statushouders die we in Aalten moeten huisvesten) van de opvanglocatie Aalten zelf komen. - In te stemmen met een exploitatieperiode van maximaal 10 jaar waarna het AZC wordt opgeheven en vertrekt uit de gemeente.
Alle afspraken tussen het college en het COA worden vastgelegd in een Bestuurlijke Overeenkomst. Daar gaat een intentieverklaring tussen college en het COA aan vooraf, waarin de basisafspraken zoals hierboven genoemd staan worden beschreven. De praktische uitwerking van de vijf genoemde voorwaarden worden vastgelegd in het document
'Werkafspraken' dat als addendum bij de bestuurlijke overeenkomst wordt gevoegd. Daarin worden ook afspraken met betrekking tot de veiligheid op en buiten het AZC opgenomen en andere relevante onderwerpen die uit de gesprekken met inwoners naar voren komen.
Zie verder: Collegevoorstel AZC (blz 6 t/m 18)
Waarom wisten we dit niet eerder/waarom zijn we niet vooraf betrokken? (16-05-2025)
We begrijpen dat u zich afvraagt waarom u niet eerder bent geïnformeerd of betrokken. De gemeente heeft de afgelopen tijd meerdere locaties laten onderzoeken. Pas toen duidelijk werd dat deze plek geschikt is en andere locaties niet geschikt of niet beschikbaar, konden we hierover naar buiten treden. Eerder was er nog te veel onzekerheid.
We wilden voorkomen dat er onrust zou ontstaan over plekken die het uiteindelijk niet zouden worden. Nu het concreet is, vinden we het belangrijk om u zo snel mogelijk te informeren en het gesprek aan te gaan over hoe we dit samen op een goede manier kunnen vormgeven.
Waarom wil de gemeente Aalten een opvanglocatie?
Op dit moment is er landelijk een flink tekort aan opvangplekken. Wij willen hierin onze maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. Wij vinden het belangrijk om een veilige plek te bieden aan mensen die alles hebben moeten achterlaten om oorlogsgeweld, discriminatie of terreur. Deze mensen willen we opvangen op een manier die past bij onze gemeente. Daarnaast is op 1 februari 2024 de Wet 'gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen' (Spreidingswet) aangenomen. Met deze wet hebben gemeenten een wettelijke taak gekregen om asielzoekers op te vangen.
De Spreidingswet gaat toch niet door? Waarom gaan jullie dan wel opvang voor asielzoekers regelen?
De Spreidingswet is van kracht tot regering en parlement de wet formeel intrekken. Onduidelijk is of dat gaat gebeuren en eventueel per wanneer.
In de regio Achterhoek moeten wij 1.691 asielopvangplekken realiseren. Voordat de wet inging, waren we al bezig met het vinden van opvang voor asielzoekers. Goede opvang blijft namelijk nodig; er zullen altijd mensen op de vlucht blijven slaan door de onveilige situatie in hun thuisland. Daarom nemen we als regio Achterhoek en als gemeente onze verantwoordelijkheid en willen we een bijdrage leveren aan het oplossen van het opvangtekort. Daarom willen we een tijdelijke locatie openen voor opvang van asielzoekers.
Kan ik bezwaar maken tegen de komst van de opvanglocatie?
Tegen de komst van een opvanglocatie voor asielzoekers in onze gemeente en de locatie kunt u geen bezwaar maken.
Het COA moet voor de opvanglocatie nog wel een omgevingsvergunning aanvragen. Als deze vergunning wordt verleend kunt u daartegen bezwaar maken. Dat kan alleen als u een op feiten gebaseerd belang heeft bij dit besluit. Afstand tot de locatie en welke gevolgen de locatie voor u heeft spelen een rol.
Heeft u vragen over demonstratie of protestactie?
Voor meer informatie kijkt u op Demonstratie of protestactie houden.
Vragen over de locatiekeuze
Welke andere locaties waren in beeld en waarom zijn die afgevallen? (16-05-2025)
Er zijn totaal zeven locaties onderzocht. Zes zijn er afgevallen, in Dinxperlo de ijsbaan en een locatie op het bedrijventerrein en in Aalten de oude ijsbaan, twee locaties op ’t Kobus en een locatie aan de Eerste Broekdijk. Ze zijn afgevallen omdat ze onvoldoende tegemoet kwamen aan de gestelde criteria van zowel gemeente als COA:
- de locatie moet snel en gedurende langere tijd beschikbaar zijn. Dit betekent bij voorkeur in eigendom van de gemeente, of ten minste langere tijd te huren.
- omvang locatie is groter dan 3.000 m2 (dat is de minimale omvang voor het COA voor een opvang met 100 tot 150 opvangplekken).
- tijdelijke huisvesting kan op één grotere of op meerdere kleine locaties landen. Beide heeft voor- en nadelen.
- de locatie moet aansluiten op de openbare weg.
- de nutsaansluitingen kunnen voor oplevering worden gerealiseerd.
- de locatie is geen onderdeel van reguliere planvoorraad voor permanente woningbouw.
- de locatie ligt in/aan een kern, nabij voorzieningen en/of bereikbaar met openbaar vervoer.


Waarom niet meerdere kleinere opvanglocaties verspreid over de gemeente?
Het COA geeft aan dat zij alleen opvanglocaties vanaf 300 personen volledig kunnen organiseren, inclusief begeleiding, beveiliging, zorg en dagbesteding. Bij kleinere opvanglocaties moet de gemeente dit grotendeels zelf regelen. Dat vraagt veel inzet van bijvoorbeeld huisartsen, vrijwilligers en andere lokale voorzieningen, en brengt ook hogere kosten met zich mee. Het college heeft daarom gekozen voor één centrale locatie voor maximaal 300 asielzoekers. Dat is op dit moment de meest haalbare en uitvoerbare optie.
Waarom heeft de gemeente gekozen voor deze locatie?
In de afgelopen maanden heeft de gemeente samen met het COA gezocht naar een geschikte locatie voor het realiseren van een opvanglocatie voor asielzoekers. De locatie aan de Singelweg in Aalten is de enige locatie die door het COA als geschikt is beoordeeld om op korte termijn te ontwikkelen.
De grond is eigendom van de gemeente en de locatie is gunstig gelegen ten opzichte van infrastructuur en voorzieningen. Ook de ligging in de nabijheid van een woongebied is een positief punt. Dit stimuleert de integratie van asielzoekers in de lokale gemeenschap en stelt hen in staat een sociaal netwerk op te bouwen.
Wie is de eigenaar van de grond?
De gemeente Aalten is eigenaar van de grond waar de opvanglocatie moet komen.
Hoe lang blijft de opvanglocatie op deze plek?
De opvanglocatie kan tien jaar lang in gebruik worden genomen.
Wat gebeurt er over tien jaar? Verdwijnt de opvanglocatie dan?
Na tien jaar komt de locatie beschikbaar voor reguliere woningbouw. Het is dan geen opvanglocatie meer voor asielzoekers.
Vragen over asielopvang
Wat is de rol van het COA?
Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) is verantwoordelijk voor de opvang van asielzoekers en de begeleiding naar een toekomst binnen of buiten Nederland. Zowel het COA als gemeenten zoeken naar geschikte locaties voor nieuwe opvangcentra.
De opvanglocatie die in de gemeente Aalten moet komen, is bedoeld voor asielzoekers die moeten wachten tot over hun asielaanvraag is beslist of de algemene asielprocedure al hebben doorlopen, maar nog geen woning hebben toegewezen gekregen. Hier krijgen zij onderdak, voedsel en medische en juridische ondersteuning tijdens de asielprocedure. Ook wordt er een begin gemaakt met hun inburgering en wordt men waar mogelijk begeleid naar betaald werk.
Hoe werkt de asielprocedure in Nederland?
Dit filmpje op youtube legt uit hoe de asielprocedure werkt. Het filmpje is van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) en staat op Youtube. Het COA is verantwoordelijk voor de opvang en begeleiding van asielzoekers in Nederland.
Heeft de opvang effect op mij als inwoner van de gemeente Aalten?
De impact die het verblijf van asielzoekers heeft op inwoners van een gemeente is heel verschillend. Direct omwonenden merken natuurlijk meer van hun aanwezigheid. Voor de overige inwoners zal dit beperkt blijven. Natuurlijk wordt de aanwezigheid van asielzoekers door iedereen verschillend ervaren. Asielzoekers zijn vrij om te gaan en staan waar zij willen. Zo zullen zij de buurt verkennen, doen zij boodschappen in de lokale supermarkt en zullen zij winkels bezoeken in het centrum. In de regel verlopen de contacten soepel en zonder noemenswaardige problemen. Inwoners kunnen ook zelf contact leggen met asielzoekers; hen betrekken bij de dagelijkse gang van zaken én allerlei vrijetijdsbestedingen. Asielzoekers verwelkomen dit soort initiatieven maar al te graag!
Waar overlast wordt ervaren kan dit altijd direct worden gemeld bij de locatiemanager.
Hoeveel asielzoekers komen er?
Op de opvanglocatie is plek voor maximaal 300 bewoners.
Wanneer komen de eerste bewoners?
De verwachting is dat de opvanglocatie in 2027 kan worden opgeleverd. Wanneer de eerste bewoners komen kunnen we nu nog niet zeggen.
Welke doelgroepen komen er te wonen: alleenstaanden of gezinnen?
We weten op dit moment niet wie er op de opvanglocatie komen wonen. Dat is afhankelijk van de instroom op dat moment. De achtergrond van de vluchtelingen is heel verschillend. Dat komt omdat de instroom van vluchtelingen in Nederland ook heel verschillend is.
Kan de gemeente bepalen welke doelgroepen worden opgevangen op de locatie?
De gemeente heeft hier geen rol in. De opvanglocatie is bedoeld voor asielzoekers die moeten wachten tot over hun asielaanvraag is beslist of de algemene asielprocedure al hebben doorlopen, maar nog geen woning hebben toegewezen gekregen.
Wie betaalt de kosten voor de opvanglocatie?
Het COA is verantwoordelijk voor de exploitatie van de locatie en daarmee ook voor de kosten.
Krijgt de gemeente geld voor het mogelijk maken van de opvanglocatie?
Ja. Gemeenten met een opvanglocatie krijgen daarvoor geld van de rijksoverheid. Deze vergoedingen zijn een tegemoetkoming in de extra kosten die gemeenten maken.
Wat doen de bewoners van de opvanglocatie overdag?
Het COA zorgt voor daginvulling van de asielzoekers. De bewoners wonen en leven zelfstandig in een opvanglocatie. Ze doen hun huishouden en brengen hun kinderen naar school. Ook bereiden zij zich voor op hun toekomst met activiteiten of vrijwilligerswerk op de locatie. Meer informatie over de activiteiten op een opvanglocatie vindt u op de website van het COA.
Wat wordt er geregeld op het gebied van veiligheid?
Op de opvanglocatie is 24 uur per dag begeleiding aanwezig. De gemeente is verantwoordelijk voor de veiligheid in de openbare ruimte. Wij nemen onze verantwoordelijkheid en maken daarover afspraken met het COA, de politie en andere partijen.
Ook maken wij samen met het COA een veiligheidsplan. Daarin staat hoe we ervoor zorgen dat omwonenden prettig en veilig kunnen blijven wonen, hoe we omgaan met overlast en wat we doen om dit tot een minimum te beperken. We nemen hierin de input mee die we ophalen tijdens bijeenkomsten en het inwonersoverleg en we maken gebruik van ervaringen van andere gemeente met asielzoekerscentra, zoals Winterswijk. Het veiligheidsplan werken we uit vóórdat de eerste bewoners naar de opvanglocatie komen.
Welke faciliteiten zijn er op de opvanglocatie?
Het COA zorgt voor de faciliteiten en de activiteiten op de opvanglocatie. Welk soort activiteiten er worden georganiseerd en hoe de opvanglocatie is ingericht vindt u op de website van het COA.
Is de opvanglocatie openbaar toegankelijk?
De opvanglocatie is openbaar toegankelijk. Bezoekers moeten zich melden bij de receptie.
Vragen over communicatie en participatie
Waarom is bij de onderzoeken geen rekening gehouden met het draagvlak in de buurt? (16-05-2025)
Bij de keuze voor een opvanglocatie zijn vooral praktische, ruimtelijke en organisatorische voorwaarden onderzocht: is de locatie groot genoeg, is er ruimte voor gebouwen en voorzieningen, ligt het op bereikbare afstand van bijvoorbeeld scholen of sportvelden, het station, winkels enzovoort. Draagvlak in de omgeving is zeker belangrijk, maar dat is lastig vooraf objectief te meten. Daarom besteden we daar nu juist veel aandacht aan: door omwonenden te informeren, in gesprek te gaan en zorgen en ideeën mee te nemen in de verdere uitwerking van de plannen.
Hoe betrekt de gemeente de inwoners?
Er zijn meerdere bijeenkomsten waarin zowel omwonenden als andere inwoners van de gemeente worden geïnformeerd over de plannen en het vervolg. En waar vragen, zorgen en ideeën gedeeld kunnen worden. Daarnaast is het de bedoeling een omwonendenoverleg te starten. De gemeente gaat dit opzetten om te luisteren naar de wensen vanuit de omgeving om zo te komen tot een goede integratie van de opvanglocatie in de wijk.
Hoe houdt de gemeente de omgeving op de hoogte van belangrijke ontwikkelingen over de opvanglocatie?
We horen graag van de omwonenden zelf wat hierin hun behoefte is. Denk bijvoorbeeld aan een nieuwsbrief of een omwonendenoverleg/klankbordgroep. Het is onderwerp van gesprek tijdens de bijeenkomst met omwonenden.
Overige vragen
Hoe zit het met woningen voor onze kinderen? Zou dat niet de prioriteit moeten hebben? (16-05-2025)
De druk op de woningmarkt is inderdaad groot. We horen vaak dat jongeren en starters moeite hebben om een woning te vinden, ook in onze gemeente. Daarom blijft woningbouw een hoge prioriteit. Er wordt op verschillende plekken gebouwd of woningbouw gepland, juist ook betaalbare woningen.
De opvang van asielzoekers staat hier los van. Het gaat om tijdelijke opvang, waarbij gebruik wordt gemaakt van flexibele, verplaatsbare huisvesting op een aparte locatie aan de Singelweg. De 40 woningen die daarvoor bedoeld zijn worden na 10 jaar weggehaald, zodat we op de aanwezige infrastructuur nieuwe woningen terug kunnen bouwen, of ze worden na 10 jaar verhuurd aan niet-asielzoekers.
Kortom: we zetten in op beide. We helpen mensen die tijdelijk opvang nodig hebben én blijven bouwen voor onze eigen inwoners.
Wanneer ben je een vluchteling, asielzoeker, statushouder of AMV-er? Welke doelgroep wil het COA aan de Singelweg opvangen?
- Vluchtelingen zijn mensen die uit hun land zijn gevlucht zijn omdat het daar te gevaarlijk voor hen was. Bijvoorbeeld door een oorlog of geweld.
- Asielzoekers zijn vluchtelingen die asiel hebben aangevraagd in Nederland. Dat betekent dat zij hebben gevraagd of zij hier tijdelijk mogen wonen. Zij hebben daarvoor een verblijfsvergunning aangevraagd bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). In de tijd dat zij wachten op de verblijfsvergunning, wonen zij in een asielzoekerscentrum (azc) of in een tijdelijke opvanglocatie. Dit is de groep die we straks in Aalten willen opvangen.
- Statushouders zijn asielzoekers die een verblijfsstatus hebben gekregen. Zij komen in aanmerking voor woonruimte binnen een gemeente in Nederland.
- AMV-ers zijn jonge vluchtelingen (jongens en meisjes) tussen de 15 en 18 jaar die zonder ouders en begeleiding in Nederland asiel hebben aangevraagd. Zij volgen speciale programma’s en gaan overdag naar school. COA helpt hen bij het aanbrengen van structuur en de eerste stappen op weg naar integratie. AMV-ers worden opgevangen in speciaal op hen ingerichte opvanglocaties.
Wordt mijn huis minder waard door de komst van de opvanglocatie en wie compenseert dat?
Denkt u dat uw huis minder waard wordt door de komst van de opvanglocatie? Dan kunt u vragen om een financiële tegemoetkoming. Dit heet nadeelcompensatie (voorheen planschade).
Nadeelcompensatie kan worden aangevraagd nadat een omgevingsvergunning is afgegeven. Wanneer dit precies is kunnen we nu nog niet zeggen.
Elk verzoek om nadeelcompensatie is uniek en wordt beoordeeld door onafhankelijke adviseurs. De gemeente Aalten heeft geen rol in of invloed op de beoordeling. Wij nemen wel het uiteindelijke besluit.
U leest meer over nadeelcompensatie op onze pagina ‘nadeelcompensatie’.
Het Informatiepunt Leefomgeving geeft meer gedetailleerde informatie over de nadeelcompensatie.
Wat doet de gemeente voor eigen inwoners die een woning zoeken?
We vinden het belangrijk dat er voldoende woningen zijn voor onze inwoners. Op verschillende plekken in onze gemeente worden woningen gebouwd of liggen initiatieven om te bouwen. Het bouwen gebeurt door initiatiefnemers, maar ook wij als gemeente geven grond uit. Naast de beoogde opvanglocatie zien wij ruimte voor permanente woningen voor met name starters. De mogelijkheden daarvoor worden tegelijkertijd met de ontwikkeling van de opvanglocatie nader uitgewerkt en gerealiseerd.
Waar kan ik terecht met vragen, opmerkingen en klachten?
Tot aan de opening van de locatie, kunt u met vragen of opmerkingen terecht bij de gemeente. Dat kan via ons telefoonnummer 0543 49 33 33 of via opvang@aalten.nl. Als de locatie in gebruik genomen is, is deze 24/7 bereikbaar via een telefoonnummer en een e-mailadres. COA deelt deze gegevens voordat de locatie opengaat.
Waar kan ik een demonstratie of een protestactie melden?
Alle informatie hierover vindt u op Demonstratie of protestactie houden.
Kan ik bezwaar maken?
Tegen de komst van een opvanglocatie voor asielzoekers in onze gemeente en de locatie kunt u geen bezwaar maken.
Het COA moet voor de opvanglocatie nog wel een omgevingsvergunning aanvragen. Als deze vergunning wordt verleend kunt u daartegen bezwaar maken. Dat kan alleen als u een op feiten gebaseerd belang heeft bij dit besluit. Afstand tot de locatie en welke gevolgen de locatie voor u heeft spelen een rol.
Ook de vragen die ons door inwoners zijn gesteld tijdens de bijeenkomsten in de Zuiderkerk (medio mei) en ons via e-mail of post zijn gestuurd, zijn voorzien van een antwoord.
De betreffende vragen en antwoorden hebben we onderverdeeld in 15 rubrieken:
1. Veiligheid
Wat garanderen jullie voor onze veiligheid?
De veiligheid van inwoners is en blijft een prioriteit. Absolute veiligheid kan nooit worden gegarandeerd, net zoals dat ook in andere situaties niet kan (denk aan verkeersveiligheid of criminaliteit). Daarom wordt er samen met COA, politie en andere partners een veiligheidsplan opgesteld. Daarin staan afspraken over beveiliging, toezicht en afhandeling van incidenten. Ook wordt een meldpunt ingericht waar u 24/7 terecht kunt met meldingen.
Indien er een AZC zou komen, hoe wordt de veiligheid gegarandeerd?
Er komt 24/7 toezicht op de locatie. Politie, gemeente en COA maken afspraken over samenwerking, toezicht en opvolging van meldingen buiten de locatie. De wijkagent wordt hierbij betrokken. Omwonenden kunnen via de klankbordgroep meedenken over maatregelen. De ervaring bij andere AZC’s leert dat goede afspraken, toezicht en communicatie zorgen voor rust in de omgeving.
Kan de veiligheid worden gegarandeerd?
Volledige veiligheid kan nooit worden gegarandeerd, ook niet zonder AZC. Wat wel kan: risico’s zo goed mogelijk beheersen. Daarom komt er een veiligheidsplan, toegespitst op de situatie in Aalten. Hierin staan onder andere afspraken over toezicht, aanwezigheid van beveiliging en het opvolgen van meldingen.
De locatie ligt direct tegen een jonge buurt aan, met veel kinderen. Hoe kan hier de veiligheid worden gegarandeerd?
Juist daarom worden er extra maatregelen genomen. Denk aan veilige looproutes, heldere informatie voor buurtbewoners en zichtbare beveiliging. Daarnaast komt er een meldpunt voor overlast. De veiligheid van kinderen en kwetsbare groepen krijgt extra aandacht in het veiligheidsplan.
Hoe zit het met de veiligheid op het eigen terrein van Estinea?
Bij het opstellen van het veiligheidsplan worden ook omliggende terreinen zoals dat van Estinea meegenomen. De gemeente gaat hierover in gesprek met betrokken organisaties om maatwerkafspraken te maken die passen bij de situatie ter plekke. Ook signalen van zorgprofessionals nemen we daarin mee.
Afspraken over veiligheid worden vastgelegd in een Veiligheidsplan. Waar trekt de gemeente de lijn als niet wordt voldaan aan de afspraken?
Als de leefbaarheid in de wijk onder druk staat, als blijkt dat het COA de opvang en alles wat daarmee te maken heeft niet goed weet te organiseren, om maar wat voorbeelden te noemen.
Wat wordt er gedaan en geregeld rondom veiligheid?
We stellen vooraf een veiligheidsplan op, daar worden omwonenden (vanuit de klankbordgroep) ook bij betrokken. Dat betekent bijvoorbeeld dat we afspraken maken over aanwezigheid van beveiliging en zo nodig fysieke aanpassingen in de omgeving realiseren (denk aan extra verlichting). Het opvolgen van klachten en overlastmeldingen is ‘gewoon’ politiewerk. Er zal sprake zijn van extra surveillance en de wijkagent sluit aan bij de klankbordgroep.
Hebben inwoners straks inzage in het veiligheidsplan?
Het veiligheidsplan is openbaar en zal te zijner tijd met de klankbordgroep en de raad worden gedeeld.
Als het AZC er daadwerkelijk komt, hoe wordt de veiligheid in de omgeving gegarandeerd, zonder dat het straatbeeld verandert in iets dat lijkt op een gevangenis en dat niet past in deze omgeving?
Veiligheid en leefbaarheid gaan hand in hand. Er worden maatregelen getroffen zoals goede verlichting en zichtbaarheid, maar het uitgangspunt is dat het terrein geen gesloten of zwaarbeveiligde uitstraling krijgt. Het moet passen in de omgeving. Het veiligheidsplan wordt afgestemd met de omgeving via de klankbordgroep.
Wordt er beveiliging geregeld? Ook buiten het terrein van de opvang? Dit in verband met veiligheid van medewerkers nachtdienst Estinea die ook ’s nachts naar buiten moeten als er op de alarmknop wordt gedrukt.
Ja, er komt 24/7 beveiliging op het terrein zelf. Buiten het terrein werkt de gemeente samen met politie voor extra toezicht in de omgeving. Medewerkers in de nachtdienst kunnen rekenen op ondersteuning vanuit deze beveiliging. Afspraken hierover worden vastgelegd in het veiligheidsplan.
We zien nu al bijna nooit politie op straat. Worden het aantal politiemensen straks uitgebreid? Bestaat er een plan hiervoor? Hoe wordt eventuele overlast aangepakt? Schade vergoed?
De politie is betrokken bij het opstellen van het veiligheidsplan. Dat plan bevat afspraken over extra inzet in de buurt. Overlastmeldingen worden serieus genomen en opgevolgd. Schade aan persoonlijke eigendommen kan, zoals gebruikelijk, bij de politie worden gemeld. Schade aan gemeentelijke eigendommen wordt door de gemeente opgepakt. Beveiliging op het terrein is de verantwoordelijkheid van het COA.
Waar worden de (extra) agenten vandaan gehaald, die zien we nu al bijna nooit?
Ons uitgangspunt is dat we asielzoekers opvangen die hier een nieuw leven op willen bouwen, en dat we ze daar graag bij helpen. Mocht het met een enkeling anders lopen, dan zetten we daar extra (politie)capaciteit op in.
Wat zijn de ervaringen met incidenten en hoe is de veiligheid geregeld bij het AZC in Winterswijk?
Er is in Winterswijk 24/7 beveiliging aanwezig. Wat betreft incidenten, dat zijn voornamelijk incidenten op de locatie. Dit jaar is er 4x een incident geweest, waarbij 3x een ambulance nodig was voor een medische situatie en er is 1x een wijkagent geweest in verband met een onderlinge ruzie tussen 3 asielzoekers. Er is regelmatig afstemming om omwonenden over veiligheid en overlast.
Ik heb gelezen dat er rondom AZC’s 89% meer incidenten plaatsvinden, klopt dat?
De cijfers worden niet herkend. Mogelijk gaat het om aanmeldlocaties zoals Ter Apel en Budel en noodopvanglocaties. In Aalten is het plan een reguliere opvanglocatie te realiseren en dat is echt anders. Op een (grootschalige) reguliere locatie kan er naast constante beveiliging namelijk ook dagbesteding en voorlichting voor de bewoners georganiseerd worden.
Het gaat vaak ook om een gevoel van onveiligheid. We horen graag met name van omwonenden welke zorgen zij hebben en welke aandachtspunten in het kader van veiligheid er zijn. Die nemen we mee in het veiligheidsplan en leggen we vast in afspraken met het COA.
2. Toezicht/begeleiding/beveiliging op de locatie
Hoeveel begeleiding is er vanuit het COA beschikbaar (aantal begeleiding op aantal asielzoekers)?
Bij een reguliere locatie zoals voorgesteld in Aalten zorgt het COA voor een passende bezetting. Overdag zijn er meerdere begeleiders en hulpverleners aanwezig. ’s Nachts zijn er 3 beveiligers aanwezig. Het aantal medewerkers is afgestemd op de groepsgrootte (maximaal 300) en wordt bewaakt door het COA, met ervaring van andere AZC’s als uitgangspunt.
Hoeveel beveiligers zijn er straks aanwezig?
’s Nachts 3 beveiligers omdat er dan geen andere begeleiders aanwezig zijn.
Overdag 1 beveiliger omdat er dan ook begeleiders en andere medewerkers aanwezig zijn.
Wat gebeurt er met een asielzoeker die zich misdraagt?
Die wordt daar in eerste instantie op aangesproken. Een mogelijke maatregel is overplaatsing naar een ander azc.
Welke straf krijgen asielzoekers als zij een strafbaar feit plegen?
Als er aangifte wordt gedaan, geldt voor hen ook het Nederlands strafrecht.
Overlastgevers en asielzoekers die zich misdragen worden overgeplaatst naar een ander AZC, om ze zo uit een bepaalde omgeving te halen. En soms worden ze overgeplaatst naar een speciale opvang met meer controle en begeleiding.
Consequentie kan bij ernstige misdrijven ook zijn dat de IND de vergunning intrekt.
3. Woningmarkt/ Woningwaarde
Hoe zit het met daling waarde woning (compensatie)?
Zodra er een omgevingsvergunning is verleend voor de opvanglocatie, bestaat er voor woningeigenaren de mogelijkheid om een verzoek tot tegemoetkoming in schade door waardedaling in te dienen bij de gemeente. Dit werd voorheen aangeduid als planschade.
De regeling is bedoeld voor situaties waarin de waarde van een woning aantoonbaar daalt door een ruimtelijk besluit van de overheid, zoals de vestiging van een AZC. Het verzoek wordt beoordeeld door een onafhankelijke partij.
Er is geen aanvullende regeling of extra vergoeding van de gemeente bovenop de wettelijke regeling. Ook is de vergoeding van waardedaling nu nog niet aan de orde, want er is nog geen vergunning verleend.
Heeft een eventuele komst van een AZC een negatieve invloed op de woningwaarde? (leidt het zelfs tot onverkoopbaarheid of tot verkoop tegen een duidelijk lagere waarde dan de marktwaarde van de woning)
De zorgen hierover zijn begrijpelijk, maar het is lastig om algemene uitspraken te doen over woningwaarde-effecten. Deze zijn per locatie en situatie verschillend. Zoals in het antwoord bij de vorige vraag beschreven bestaat er een wettelijke regeling voor vergoeding van schade door waardevermindering, als die aantoonbaar wordt veroorzaakt door een overheidsbesluit.
Indien er een AZC zou komen, heeft de gemeente dan een plan om dit financieel op te lossen, bijvoorbeeld door zelf de betreffende woningen aan te kopen in geval verkoop binnen een bepaalde periode (bijvoorbeeld 3 maanden) tegen de ‘normale’ waarde niet lukt? En wordt de WOZ-waarde door de gemeente ook aangepast?
Nee, de gemeente heeft geen aanvullende regeling of opkoopregeling. Er is alleen de wettelijke regeling voor planschade/nadeelcompensatie. De gemeente koopt geen woningen aan.
Wat betreft de WOZ-waarde: deze wordt niet automatisch aangepast. Als u denkt dat uw WOZ-waarde door gewijzigde omstandigheden onjuist is, kunt u hiertegen bezwaar maken via de reguliere procedure.
Bij wie kan ik me melden voor vergoeding van daling van de waarde van mijn woning?
Bij de gemeente. Er wordt een extern bureau ingeschakeld dat het verschil tussen de oude en de nieuwe situatie beoordeelt. Vervolgens wordt volgens landelijk beleid bepaald of er recht is op compensatie (niemand heeft bijvoorbeeld recht op vrij uitzicht vanuit zijn woning) en hoeveel dat is. Een klein percentage van de waardedaling wordt gezien als eigen risico van een woningeigenaar.
Overigens kan een verzoek pas worden ingediend als de vergunning is verleend.
Geeft de gemeente, anders dan wettelijk is vastgelegd, vergoeding voor waardevermindering van woningen in de omgeving?
Nee, daar is nu niet in voorzien.
4. Verkeersveiligheid & omgeving
Hoe zit het met de verkeersveiligheid op de Singelweg/Slaadreef, met name voor voetgangers en fietsers?
Verkeersveiligheid wordt nadrukkelijk meegenomen bij de verdere uitwerking van het plan. Daarbij wordt gekeken naar veilige loop- en fietsroutes, het tegengaan van sluipverkeer en het beperken van ongewenste looproutes. Dit geldt ook voor de situatie rondom ’t Slaa, waar veel kinderen buiten spelen. Volledige afsluiting van toegangswegen is op dit moment niet voorzien, maar wel worden maatregelen overwogen om de verkeersdrukte en overlast te beperken.
Waarom zo dicht bij een woonwijk? Er zijn hier geen winkels, er zal dan alsnog vervoer enz. moeten worden geregeld naar het centrum.
De verwachting is dat de afstand zo is, dat asielzoekers deze op eigen gelegenheid per fiets – en mogelijk ook lopend – kunnen bereiken. Daar waar nodig zal het COA ondersteuning bieden in mobiliteit.
De locatie ligt niet heel dicht bij het centrum van Aalten en aan een drukke hoofdweg. Levert dat geen verkeersonveilige situaties op?
De asielzoekers zullen vooral richting het centrum (station, winkels) lopen en fietsen. Bij de hoofdweg komen ze in principe niet. Ook deze vorm van veiligheid nemen we mee bij de invulling van de locatie.
Hoe zit het met geluidsoverlast op de locatie? Komt er een geluidswal en is dat wel voldoende?
Ook voor deze ontwikkeling moeten en willen we gewoon voldoen aan alle eisen, dus ook aan de eisen met betrekking tot geluidsoverlast. Daar houden we bij de invulling rekening mee of daar nemen we maatregelen voor.
Wat doet de gemeente aan verkeersveiligheid op plekken waar voetgangers oversteken, zoals bij de Hamelandroute?
Verkeersveiligheid is een belangrijk onderdeel van het inrichtingsplan. Er wordt gekeken naar veilige loop- en fietsroutes van en naar de opvanglocatie, duidelijke oversteekplaatsen en eventueel aanvullende maatregelen om te voorkomen dat mensen zomaar de weg oversteken.
Komt er een afsluiting van de toegangsweg tot woonwijk 't Slaa, ook voor fietsers en voetgangers?
Volledig afsluiten van de toegangsweg, ook voor fietsers en voetgangers, heeft grote gevolgen voor de bereikbaarheid – ook voor bewoners zelf. Daarom wordt gezocht naar een balans tussen bereikbaarheid en het tegengaan van overlast. Het is nog niet duidelijk waar en hoeveel toegangswegen er uiteindelijk komen. Wel kunnen maatregelen worden genomen die ongewenst verkeer of looproutes ontmoedigen, zonder dat de wijk onnodig wordt afgesloten.
5. Bestuurlijk & democratisch proces
Hoe kunnen jullie dit besluiten zonder eerst met de buurtbewoners te overleggen?
De gemeente is naar buiten getreden op het moment dat duidelijk was dat de locatie aan de Singelweg geschikt én beschikbaar is. Daarvoor is eerst zorgvuldig onderzocht welke locaties mogelijk zouden zijn. Eerder communiceren had kunnen leiden tot onnodige onrust over locaties die het uiteindelijk niet zouden worden. Nu er een concreet plan ligt, is er juist ruimte gemaakt voor gesprekken met de omgeving, via onder andere de bijeenkomsten en een klankbordgroep.
Waarom kunnen wij geen bezwaar maken?
Op dit moment is er nog geen formeel besluit genomen waartegen bezwaar mogelijk is. Zodra er een omgevingsvergunning wordt aangevraagd, volgt een wettelijke procedure waarin belanghebbenden zienswijzen kunnen indienen. Dit wordt op dat moment bekendgemaakt, zodat iedereen die dat wil een formele reactie kan geven.
Is het college van burgemeester en wethouders bevoegd om grond bestemd voor woningbouw in te zetten voor asielopvang?
Ja, het college is bevoegd om voorstellen te doen over het gebruik van gemeentelijke gronden. In dit geval is er nog geen vastgesteld bestemmingsplan voor woningbouw op deze locatie. Het college stelt voor de bestemming te wijzigen naar ‘wonen’ en om vervolgens tijdelijk beschikbaar te stellen voor opvang van asielzoekers.
Hoe worden alle reacties / vragen verzameld?
Tijdens de bijeenkomsten worden alle vragen genoteerd en online zijn en kunnen nog vragen worden ingestuurd. Alle vragen worden verzameld, gebundeld en beantwoord op deze plek op de gemeentelijke website. Inbreng uit de klankbordgroep wordt ook meegenomen in het proces.
Word ik geïnformeerd over het moment dat de ruimtelijke procedure van start gaat?
Ja. Zodra de ruimtelijke procedure (zoals een aanvraag voor een omgevingsvergunning) start, wordt dit gepubliceerd. Ook worden omwonenden en iedereen die zich heeft aangemeld voor de nieuwsbrief hierover geïnformeerd. Er is dan ook gelegenheid om zienswijzen in te dienen.
Waar zit de democratie in dit proces?
Het college heeft een besluit genomen over de locatie en legt dit als voorstel aan de raad voor;een raad die democratisch door inwoners is gekozen. De raad beslist uiteindelijk. Leden van de gemeenteraad zijn ook aanwezig bij de bijeenkomsten om zo te horen wat er zoal speelt.
De raad geeft straks een bindend advies. Gaat het college zich daaraan houden?
Ja.
Zijn er mogelijkheden om het proces richting de raad nog aan te passen?
Ja. Zolang de gemeenteraad nog geen advies heeft uitgebracht, is er ruimte voor inwoners om hun mening te geven. Dat kan schriftelijk of mondeling, bijvoorbeeld door in te spreken tijdens een raadsbijeenkomst. Ook signalen die bij de bijeenkomsten of worden opgehaald, worden gedeeld met de gemeenteraad.
Is de gemeenteraad geïnformeerd over de locatie, plannen voor asielopvang?
Ja, de locaties die zijn onderzocht zijn in vertrouwen met de raad gedeeld en er is gevraagd om eventuele andere geschikte locaties. Het besluit voor de locatie Singel 2, het maximaal aantal op te vangen asielzoekers van 300 en de duur van maximaal 10 jaar is door het college genomen, niet door de raad.
Waarom is het besluit niet uitgesteld tot na de gemeenteraadsverkiezingen?
De opvangopgave is urgent en het proces kan niet onbeperkt worden uitgesteld. Bovendien is er de spreidingswet, waardoor elke gemeente geacht wordt een bijdrage te leveren aan opvang voor een bepaalde datum. De raad die nu betrokken is, is democratisch gekozen en heeft eerder via moties en vragen richting gegeven aan dit proces. De gemeenteraad wordt ook nu nadrukkelijk betrokken bij de besluitvorming.
Er is sprake van een asielcrisis, gaat het college nu voorbij aan alle procedures en de rol van de raad?
Nee. Het college bereidt een besluit voor en legt dat voor aan de raad. Het college kan wel voor een verkorte procedure kiezen omdat het om tijdelijke opvang gaat, maar daarvoor kiest het college nadrukkelijk niet.
6. Spreidingswet & aantallen
De landelijke overheid is voornemens de spreidingswet in te trekken. Het is dan een vreemde zaak dat de gemeente nu nog de spreidingswet in Aalten wil toepassen. Waarom dit nu nog doen?
De spreidingswet is op dit moment nog steeds van kracht en gemeenten zijn verplicht hieraan te voldoen. Of en wanneer de wet wordt ingetrokken, is onduidelijk. Bovendien voelt het college zich maatschappelijk verantwoordelijk om bij te dragen aan een humane en werkbare opvang van mensen die bescherming nodig hebben. Ook zonder spreidingswet blijven er opvangplekken nodig.
Waarom wil de gemeente überhaupt voldoen aan de spreidingswet?
Er zijn in Nederland zo’n 96.000 opvangplekken voor asielzoekers nodig. Als gemeente willen we onze maatschappelijke verantwoording nemen richting de vluchtelingen die in Nederland om hulp vragen én richting de andere gemeenten waar asielzoekers worden opgevangen. Bovendien: de spreidingswet is gewoon nog van kracht en de verwachting is ook niet dat dit binnenkort van tafel gaat.
Volgens de spreidingswet moeten er in Aalten 157 personen komen. Bij de Knobo zijn al 80 asielzoekers gehuisvest. Hoe is het verschil met het aantal van 300 te verklaren?
De locatie Knobo huisvest geen asielzoekers, maar Oekraïense vluchtelingen. Op basis van de spreidingswet heeft het Rijk Aalten aanvankelijk 157 opvangplekken toegewezen. Ook zij vluchten voor oorlogsgeweld, maar hebben een andere verblijfsstatus en hoeven geen asielprocedure te doorlopen. Eind 2024 is dit door regionale afspraken verhoogd naar 200. De gemeente kiest nu voor één stabiele opvanglocatie met maximaal 300 asielzoekers omdat het COA pas vanaf dat aantal volledige ondersteuning biedt op het gebied van beveiliging, dagbesteding, zorg en begeleiding.
Waarom wil de gemeente 300 asielzoekers opvangen?
Het college kiest voor een locatie voor maximaal 300 asielzoekers omdat er dan ondersteuning, dagbesteding, 24/7 beveiliging en zorg op de locatie beschikbaar is. Op die manier kan recht worden gedaan aan de zorgen van omwonenden over zaken als veiligheid, overlast en het voorkomen van overbelasting van de lokale zorg .
Verplichting is 200 asielzoekers (dat was toch 157?), waarom wil de gemeente er dan 300 opvangen?
Zie het antwoord bij de vragen hiervoor. De opgave is bijgesteld van 157 naar 200 op basis van regionale afspraken. De keuze voor 300 is bewust: het biedt betere ondersteuning op locatie, wat ten goede komt aan de rust, veiligheid en leefbaarheid voor de inwoners van Aalten en de bewoners van het AZC.
Wat zijn de consequenties voor de gemeente Aalten als niet wordt voldaan aan de spreidingswet?
Als een gemeente niet voldoet aan de opgave, kan de overheid een aanwijzing geven om alsnog opvang te realiseren. Daarbij vervalt het lokale beslisrecht. Door zelf invulling te geven aan de opgave behoudt de gemeente Aalten regie over locatie, schaal en inpassing.
Wat als de spreidingswet vervalt, gaat de gemeente dan door met plannen voor asielopvang?
Ja. Het college heeft aangegeven ook zonder wettelijke verplichting zijn verantwoordelijkheid te willen nemen. De opvangbehoefte blijft, ongeacht de status van de wet. Het gaat hier niet alleen om een wettelijke plicht, maar ook om solidariteit met andere gemeenten, humane opvang en regionale afspraken.
7. Locatiekeuze & alternatieven
Waarom niet een locatie met 50 personen? Of 100?
Het college kiest voor een locatie voor maximaal 300 asielzoekers omdat het COA er dan voor kan zorgen dat er maximale ondersteuning, dagbesteding, beveiliging en zorg op de locatie beschikbaar is. Op die manier kan recht worden gedaan aan de zorgen van omwonenden. Aan locaties die kleiner zijn dan 300 opvangplekken kan het COA die zorg maar gedeeltelijk leveren; veel kleine locaties overvraagt de dienstverleningscapaciteit van het COA.
Waarom wordt de opvang niet verspreid over meerdere locaties in de gemeente?
Verspreide opvang lijkt aantrekkelijk, maar heeft in de praktijk nadelen. Bij kleine locaties ontbreken vaak begeleiding, daginvulling en 24/7 toezicht, wat juist leidt tot meer onrust. Bij één locatie van 300 personen kan het COA wél volledig zorgen voor beveiliging, dagbesteding, zorg en begeleiding.
Waarom wordt er niet naar andere locaties gekeken, zoals waar Dorcas zit?
Deze locatie is geen eigendom van de gemeente en voldoet daarom niet aan één van de belangrijke voorwaarden. De voorkeur gaat uit naar locaties die in eigendom zijn, zodat er snel en zorgvuldig gehandeld kan worden.
Waarom is alleen deze locatie geschikt?
Er zijn 7 locaties onderzocht. Daarbij is gekeken naar beschikbaarheid van de grond, bereikbaarheid, veiligheid, eigendomssituatie, afstand tot woningen en voorzieningen. De locatie aan de Singelweg scoorde het hoogst op al deze punten en bleek als enige geschikt.
Kobus 1 en Kobus 2 zijn kennelijk afgevallen in de beoordeling van mogelijk geschikte locaties. Betekent dit dat deze nu in aanmerking komen voor woningbouw?
Dat is nog niet bekend, we nemen het als tip mee.
Een van de voorwaarden voor een locatie is dat deze niet op een woningbouwlocatie komt. Waarom dan wel hier?
De motie van de raad met betrekking tot Singel 1 en 2 was om de locaties te onderzoeken op mogelijkheden voor woningbouw. Daar is de gemeente ook mee gestart. Tegelijkertijd ligt er een opvangopgave vanuit de spreidingswet. De locatie heeft nog de bestemming ‘agrarisch’ en maakt geen deel uit van de reguliere planvoorraad voor woningbouw. Daarom is er op Singel 2 voor gekozen om beide opgaven te combineren: eerst tijdelijke opvang voor maximaal 10 jaar, daarna reguliere woningbouw.
Hoe kan het dat de gemeente in zo’n korte periode draait van 'geen AZC' naar een volwaardig AZC?
In 2022 heeft de raad inderdaad een ander standpunt ingenomen. Sindsdien is de landelijke situatie veranderd. De spreidingswet is van kracht en de regionale opvangopgave is verhoogd. Het college wil regie houden op locatiekeuze, voorzieningen en tijdelijkheid. Door dit zelf te organiseren kan beter recht worden gedaan aan de zorgen uit de samenleving. En bij een volwaardig opvanglocatie (vanaf 300 opvangplekken) is het COA volledig verantwoordelijk voor opvang, huisvesting beveiliging en dienstverlening.
Waarom wordt niet gekozen voor alternatieve locaties zoals camping ’t Walfort?
Dit terrein is niet in eigendom van de gemeente en voldoet daardoor niet aan de eisen voor snelle en zekere beschikbaarheid. Eigendom is een belangrijk criterium in het locatieonderzoek.
Wat als er straks wél een woonplan is voor deze locatie? Gaat de opvang dan nog door?
Ja, zolang de opvangopgave en de afspraken met het COA gelden, blijft de locatie in gebruik als opvanglocatie. De woningbouwplannen worden gerealiseerd ná afloop van de tijdelijke opvangtermijn van maximaal 10 jaar. De twee functies worden dus na elkaar ingevuld.
8. Opvangduur & toekomstplannen
Wat betekent opvang voor 10 jaar? Kan de gemeente hierover garanties geven?
Ja. De opvanglocatie wordt voor maximaal 10 jaar beschikbaar gesteld. Die maximale termijn is vastgelegd in het collegebesluit, komt terug in de Bestuursovereenkomst met het COA en wordt ook juridisch geborgd in het omgevingsplan. Na die 10 jaar wordt de locatie herontwikkeld tot woningbouw. Deze afspraken kunnen niet eenzijdig worden aangepast.
Hoe weten we zeker dat het AZC na 10 jaar ook echt verdwijnt?
De gemeente heeft de maximale looptijd van 10 jaar opgenomen in het besluit en zal hierover bindende afspraken maken met het COA in een bestuurlijke overeenkomst. Na die periode wordt het terrein benut voor reguliere woningbouw.
Het college zegt ‘maximaal 300 asielzoekers’. Wat als het er toch meer worden, zoals in Ter Apel?
De situatie is hier echt anders. In Ter Apel kunnen ze niet bepalen hoeveel asielzoekers er komen, ze moeten iedere vluchteling die zich meldt, opnemen. In Aalten bepaalt het COA straks wie er in de opvang komt wonen, er komen daar geen onaangekondigde asielzoekers naar toe.
De afspraak van maximaal 300 asielzoekers wordt vastgelegd in de Bestuursovereenkomst.
Waarom 10 jaar? En niet 5 of 15 jaar?
De termijn van 10 jaar is het resultaat van een zorgvuldige afweging. Het COA stelt als voorwaarde dat opvanglocaties minimaal 10 jaar beschikbaar zijn, zodat investeringen in bovengrondse en ondergrondse infrastructuur, gebouwen, beveiliging en voorzieningen kunnen worden terugverdiend. Voor de gemeente is het tegelijk belangrijk om de tijdelijke aard te kunnen waarborgen. Daarom is gekozen voor deze begrensde periode.
Op welk moment gaat de termijn van 10 jaar in?
Vanaf het moment dat de eerste asielzoeker wordt gehuisvest op de locatie.
Aangegeven is dat de locatie na 10 jaar opvang wordt ‘omgebouwd’ naar een woonwijk met reguliere woningen. Hoe moet ik me dat voorstellen?
Het idee is om de inrichting direct zoveel mogelijk af te stemmen op de toekomstige woningbouw. Denk aan wegenstructuur en openbare ruimte. Die structuur kunnen we weer gebruiken, wat kosten bespaart en de overgang naar woningbouw versnelt.
Het college geeft de garantie dat de opvang voor maximaal 10 jaar is. Over 10 jaar zijn deze bestuurders er niet meer, kan het dan alsnog verlengd worden?
De periode van maximaal 10 jaar wordt juridisch vastgelegd in de Bestuursovereenkomst tussen gemeente en COA én in het ruimtelijk besluit. Daarmee kan de afspraak niet zomaar verlengd worden, ook niet door een volgend college.
9. Opvangvorm & capaciteit
Hoe komt u aan het aantal van 300 personen?
Het Rijk heeft de gemeente Aalten op basis van de spreidingswet een opgave van 157 opvangplekken gegeven. Door regionale afspraken is dat bijgesteld naar 200. Dat aantal is ook de wettelijke verplichting geworden. Het college kiest nu voor een locatie voor maximaal 300 personen omdat het COA vanaf dat aantal volledige ondersteuning biedt op het gebied van beveiliging, dagbesteding, zorg en begeleiding. Dit zorgt voor meer rust en structuur voor bewoners én omgeving.
Is het plan om gezinnen op te vangen of eenlingen of een combinatie?
Het gaat om een combinatie van gezinnen en alleenreizende volwassenen. Er worden geen minderjarige alleenstaande jongeren opgevangen. Het COA bepaalt de exacte samenstelling op basis van de opvangbehoefte en kijkt bij plaatsing naar passende combinaties.
Welke mensen komen er te wonen, in welke samenstelling?
Dat is afhankelijk van de situatie in de wereld op het moment van openstelling. De invloed van de gemeente is hierin zeer beperkt.
Acht mensen in één woning, mensen die elkaar niet kennen en mogelijk zijn getraumatiseerd, dat kan toch niet goed gaan?
De opvang is niet luxe, maar sober en doeltreffend. Het programma van eisen van het COA sluit aan bij Europese regelgeving. Opvang van acht personen per woning wordt al op andere locaties toegepast, zoals in Winterswijk, en wordt daar als werkbaar ervaren.
Bij de plaatsing wordt rekening gehouden met achtergrond, cultuur en gezinssamenstelling. Voor traumazorg is er op locatie een huisarts en een praktijkondersteuner geestelijke gezondheidszorg beschikbaar.
Acht mensen in een woning; zijn dat acht willekeurige vreemden die met elkaar moeten samenwonen en leven?
Nee. Het COA kijkt bij de samenstelling van wooneenheden naar wie bij elkaar passen, bijvoorbeeld op basis van taal, cultuur of gezinssituatie. Mensen die niet samen kunnen wonen, worden niet in dezelfde woning geplaatst. Er wordt ook begeleiding geboden om het samenleven in goede banen te leiden.
Komen er ook alleenstaande jongeren (tot 18 jaar) naar de opvang in Aalten?
Nee. Daar zijn speciale opvanglocaties voor op andere plekken in Nederland. In Aalten worden uitsluitend alleenreizende volwassenen en gezinnen opgevangen.
10. Culturele integratie & samenleving
Vindt er een selectie op taal en/of cultuur plaats?
Nee, er wordt geen selectie gemaakt op taal of cultuur. Het COA bepaalt op basis van landelijke opvangcapaciteit en gezinssamenstellingen wie waar wordt geplaatst. Daarbij wordt wel gekeken naar wie goed samen kunnen wonen, bijvoorbeeld qua leeftijd, achtergrond of gezinssituatie. Bij aankomst, maar ook op locatie, krijgen bewoners voorlichting over normen en waarden in Nederland.
Op een relatief kleine locatie 300 asielzoekers onderbrengen, dat vraagt toch om problemen? (andere culturen, geloven en denkwijzen over verhouding tussen man en vrouw, andere normen en waarden)
De culturele verschillen worden onderkend. Daarom is er op de locatie dagelijks begeleiding en worden bewoners actief geïnformeerd over Nederlandse waarden, normen en omgangsvormen. Ook is er aandacht voor onderlinge omgang tussen bewoners onderling én met de buurt. Begeleiders en vrijwilligers spelen hierin een belangrijke rol, net als dagbesteding en structuur in het dagelijks leven.
Hoe wordt ervoor gezorgd dat de komst van een grote groep mensen met een andere culturele achtergrond niet leidt tot verlies van lokale normen en waarden, spanningen in de wijk of een afname van onderling vertrouwen in de medemens?
Asielzoekers krijgen voorlichting over het leven in Nederland, inclusief onze normen en waarden. Ze worden begeleid door COA-medewerkers en kunnen deelnemen aan dagbesteding, taalonderwijs en vrijwilligersactiviteiten. Het COA streeft naar een open, kleinschalige en toegankelijke opvangstructuur. Door bewoners bezig te houden en contact met de buurt te stimuleren, wordt de kans op spanningen kleiner. In andere gemeenten is dit succesvol gebleken.
Asielzoekers komen uit een andere cultuur, waar soms ook anders tegen mensen met een handicap wordt aangekeken. Wordt daar rekening mee gehouden?
In z’n algemeenheid is er veel uitleg over en aandacht voor Nederlandse waarden en normen, zowel bij aankomst als op locatie. We kunnen ons voorstellen dat er extra aandacht is voor deze zorg, en dat we afspraken maken dat asielzoekers daar voortdurend over worden geïnformeerd.
Willen de asielzoekers wel integreren? Landelijk is er veel criminaliteit in gemeenten met een AZC.
In de media worden incidenten veelal breed uitgemeten, dat geeft wel een vertekend beeld. Bovendien gaat het vaak over Ter Apel (met echt een andere functie / andere bewoners) en over ‘oude’ AZC’s waar nauwelijks sprake is van integratie met overige inwoners. Het COA geeft aan dat locaties met een open structuur (geen hekken en slagboom), andere inrichting en andere gebouwen andere cijfers laten zien. Ook de voorzieningen op het AZC, zoals de dagbesteding die door het COA wordt geboden, hebben een positief effect op het welzijn van inwoners en buurtbewoners.
Integratie is belangrijk, maar hoe worden 300 mensen op locatie beziggehouden?
Kinderen gaan naar school, volwassenen volgen taalles, hebben gesprekken en afspraken rondom hun asielaanvraag, doen mee aan activiteiten (dagbesteding), vrijwilligerswerk of gaan werken.
De asielzoekers hebben allemaal verschillende culturen en geloven; zijn daar ook passende hulpverleners voor beschikbaar?
We hebben inmiddels al van verschillende kanten aanbod gekregen van vrijwilligers die hier een bijdrage aan willen en kunnen leveren, ook om te helpen eventuele onderlinge spanningen te verlichten.
Asielzoekers worden op voorhand al gecriminaliseerd, dat is toch niet terecht?
Incidenten die er zijn worden in de media veelal breed uitgemeten, dat geeft dit – inderdaad niet correcte – beeld over alle asielzoekers. Er zijn mensen, vanuit verschillende achtergronden op een locatie aanwezig en natuurlijk geeft dat wel eens spanningen. Belangrijk is dat mensen worden beziggehouden. Dat gebeurt door het COA, maar ook vrijwilligers(groepen) kunnen daar een rol in hebben (in Winterswijk zijn zo’n 35 vrijwilligers actief). Het is te vroeg om te zeggen of het vrijwilligerswerk straks wordt gecoördineerd door het COA of bijvoorbeeld door Figulus. Vooralsnog mogen mensen die zich hiervoor aan willen melden dat doen via opvang@aalten.nl.
Angst verkrampt, vertrouwen geeft ruimte. Wat kunnen wij als inwoners doen?
Inwoners kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan een goede ontvangst en integratie. Denk aan vrijwilligerswerk, meehelpen bij activiteiten of gewoon het gesprek aangaan. Ook signalen van zorgen of knelpunten zijn waardevol. Iedereen die iets wil betekenen, kan zich melden bij de gemeente of mailen naar opvang@aalten.nl.
Wat levert dit op voor de omgeving?
Actieve AZC-bewoners zijn minder vatbaar voor verveling of overlast en kunnen iets terugdoen voor de samenleving. Ook ontstaan er vaker informele contacten tussen buurtbewoners en AZC-bewoners, bijvoorbeeld via sportclubs of vrijwilligersprojecten. Dit helpt integratie en wederzijds begrip te bevorderen.
11. Zorg & onderwijs
Wat zijn de gevolgen voor huisartsen (zorg)?
Een van de zaken die het COA regelt bij een opvang van de beoogde omvang, is dat er op de locatie een arts beschikbaar is.
Uit landelijke cijfers blijkt dat zo’n 40% van de zorgvragen bij de opvang opgelost kan worden. En de rest dan?
Landelijk komt de rest van de zorg vragen alsnog bij de huisartsen, en indien nodig bij het ziekenhuis/specialisten of de GGZ. Dit zou een onderwerp zijn dat we op voorhand goed willen afstemmen, en ook vastleggen in de Bestuursovereenkomst.
Er is gezondheidszorg beschikbaar op de locatie. Geldt dat ook voor psychische zorg?
Op de locatie is, net als bij onze huisartsen, een Praktijkondersteuner Huisartsenzorg (POH) voor geestelijke gezondheidszorg beschikbaar. Voor zwaardere zorg wordt de reguliere GGZ ingeschakeld.
Krijgen asielzoekers voorrang op GGZ-zorg?
Nee. In eerste instantie zijn ze aangewezen op zorg die op de locatie beschikbaar is. Dat staat dus los van zorgverleners in de gemeente. Bij zware GGZ-problematiek komen asielzoekers, net als wij, op de wachtlijst.
Zijn er mogelijkheden om samen te werken in de zorgverlening?
Ja, het COA werkt samen met GZA (GezondheidsZorg Asielzoekers), dat verantwoordelijk is voor het leveren van medische zorg op locatie. Waar mogelijk worden regionale zorgpartners betrokken. In de Bestuursovereenkomst worden afspraken gemaakt over afstemming met lokale zorgverleners. Ook is er ruimte voor samenwerking op het gebied van preventie, vaccinatie en begeleiding.
Is er wel voldoende personeel (te vinden) op de locatie?
Er zullen nog diverse afspraken en plannen worden gemaakt (veiligheidsplan, maar ook andere). Hierin wordt steeds een paragraaf opgenomen: ‘Hoe kunnen we voldoende personeel werven voor...’.
Er is een tekort aan zorgpersoneel, hoe komt het COA dan aan genoeg personeel?
Het GZA (GezondheidsZorg Asielzoekers) voorziet in personeel op een AZC. Er zijn landelijke afspraken over beschikbaarheid van artsen, verpleegkundigen en praktijkondersteuners. Op dit moment heeft GZA geen structureel tekort en zorgt het ervoor dat bewoners tijdig de juiste zorg krijgen.
Komt er ook een school / is er onderwijs op de locatie?
Het idee is nu dat er bij de dienstengebouwen ook ruimte gereserveerd wordt voor onderwijs, maar hoe dat er precies uit zou zien, is nog niet bekend.
De onderwijsbehoefte wordt afgestemd met de gemeente en de samenwerkingsverbanden in het primair en voortgezet onderwijs. In veel gevallen gaan kinderen naar scholen in de regio.
Is er tandartszorg beschikbaar voor bewoners?
Er is geen tandarts permanent aanwezig op het AZC zelf. Het COA organiseert tandheelkundige zorg via de landelijke zorgorganisatie (GezondheidsZorg Asieslzoekers, GZA). Kinderen tot 18 jaar krijgen reguliere tandartszorg. Volwassenen krijgen alleen spoedeisende hulp. De benodigde capaciteit wordt contractueel vastgelegd.
Worden kinderen gevaccineerd?
Asielzoekers worden bij aankomst gescreend door de GGD. Kinderen tot 18 jaar krijgen op vrijwillige basis de vaccinaties aangeboden die ook in het Rijksvaccinatieprogramma zitten (zoals bof, mazelen en rode hond). Vaccinatie is niet verplicht, maar de bereidheid om hieraan mee te werken is doorgaans groot.
12. COA-/ gemeenteverantwoordelijkheid
Doet de gemeente dit alleen voor het geld? Levert het onze wijk ook nog iets op?
Het uitgangspunt is dat de realisatie van een AZC kostenneutraal is. Voor de opvang van asielzoekers ontvangt het COA financiering van het Rijk; de gemeente ontvangt geen vergoeding per opgevangen persoon. Wel zijn er landelijke compensaties beschikbaar, bijvoorbeeld voor extra kosten voor jeugdzorg, onderwijs of leefbaarheid.
De wijk kan indirect profiteren doordat het COA investeert in goede voorzieningen, verlichting en veiligheid, en er op termijn nieuwe woningbouw komt op de locatie waarvoor de infrastructuur dan al aanwezig is.
Wat als de Bestuursovereenkomst niet wordt nagekomen door het COA? Wat als bijvoorbeeld het maximum aantal aanwezige asielzoekers wordt overschreden?
Ook daarover worden op voorhand afspraken vastgelegd in de Bestuursovereenkomst. Denk aan het boetebeding dat in Ter Apel geldt bij overschrijding van het aantal aanwezige asielzoekers. Een soortgelijke afspraak kan ook gelden voor ‘veiligheid’.
Het COA is verantwoordelijk voor de veiligheid op de locatie; kunnen ze dat wel waarmaken?
Ja. Er worden hiervoor beveiligers ingehuurd (er is 24/7 beveiliging aanwezig op de locatie). Bij het AZC in Winterswijk is men erg tevreden over de beveiliging. Er is een goed en hecht team en de lijnen zijn kort. Natuurlijk gebeurt er onderling wel eens wat, maar het is daardoor goed beheersbaar.
Het college kiest voor het opvangen van 300 asielzoekers, oftewel de verantwoordelijkheid wordt volledig afgeschoven op het COA?
Nee. De gemeente blijft verantwoordelijk voor het goed functioneren van de opvanglocatie binnen haar gemeentegrenzen, en werkt daarom nauw samen met het COA. Taken worden verdeeld: het COA is verantwoordelijk voor de uitvoering op de locatie (beveiliging, begeleiding, zorg), de gemeente voor zaken als veiligheid in de wijk, toezicht, afstemming met omwonenden en planologische besluiten.
Wat wordt er zoal vastgelegd in de Bestuursovereenkomst tussen gemeente en COA?
Antwoord:
In ieder geval:
• Welke doelgroep wordt opgevangen (gezinnen en alleenreizenden 18+)
• Het maximale aantal van 300 asielzoekers
• De maximale duur van 10 jaar
• Afspraken over veiligheid, dagbesteding, zorg en begeleiding
• Communicatie en overleg met omwonenden
• Afspraken over 24/7 telefonische bereikbaarheid, monitoring, klachten en evaluatie
De afspraken worden op een later moment juridisch vastgelegd, met bijlagen voor concrete werkafspraken en evaluatiemomenten.
13. Financiën & Kosten
Wat gaat het allemaal kosten?
De opvanglocatie wordt gerealiseerd en bekostigd door het COA. Dat betekent dat de bouw, inrichting, begeleiding en exploitatie niet ten laste komen van de gemeente. De gemeente kan wel kosten hebben aan zaken buiten het terrein, zoals extra openbare verlichting of toezicht in de omgeving.
Er is ook géén sprake van een verdienmodel voor de gemeente. Eventuele vergoedingen vanuit het Rijk zijn bedoeld om kosten te dekken die voortkomen uit extra inzet op bijvoorbeeld jeugdzorg, onderwijs of leefbaarheid.
Krijgt de gemeente een vergoeding per op te vangen asielzoeker?
Nee. Het COA krijgt van het Rijk geld per beslapen bed. Bij 300 bedden kan het COA ook voorzieningen op de locatie realiseren. Bij kleinere locaties is die vergoeding niet toereikend en kunnen ook geen aanvullende voorzieningen (zoals dagbesteding en beveiliging) worden getroffen.
Levert het de gemeente geld op om asielzoekers op te vangen?
De opvang wordt gerealiseerd en bekostigd door het COA, zij krijgen daar geld voor van het Rijk. De gemeente niet.
Als er voor de veiligheid extra inzet nodig is buiten de locatie of bijvoorbeeld extra verlichting aangebracht moet worden, zijn die kosten voor de gemeente.
Met het COA willen we wel afspreken dat zij bij de realisatie alvast rekening houden met de situatie ná 10 jaar, waardoor we als gemeente dan minder kosten hoeven te maken.
Zijn er ook (financiële) voordelen voor de gemeente en/of de wijk?
Directe financiële voordelen voor de gemeente zijn er niet. Wel kan de wijk en de gemeente profiteren van investeringen in infrastructuur, verlichting of leefbaarheid die tegelijk met de komst van het AZC worden gerealiseerd. Ook kunnen lokale ondernemers en organisaties betrokken worden bij leveringen, dienstverlening of begeleiding, wat indirecte economische voordelen oplevert.
Is er sprake van een verdienmodel voor het COA of de gemeente?
Het COA heeft een minimale periode van 10 jaar nodig om investeringen in gebouwen, beveiliging en voorzieningen terug te verdienen. Dit is een praktische randvoorwaarde en géén commerciële winstdoelstelling. De gemeente ontvangt geen vergoeding per asielzoeker en handelt vanuit maatschappelijke verantwoordelijkheid. Compensaties vanuit het Rijk zijn er alleen voor aantoonbare kosten, zoals inzet op jeugdzorg, onderwijs of leefbaarheid.
14. Werk & Participatie
Mogen asielzoekers werken?
Ja, dat mag als onderdeel van hun integratie in de Nederlandse samenleving. Vanuit het AZC in Winterswijk zijn hiervoor projecten opgestart met vijf bedrijven.
Wat is de motivatie voor asielzoekers om te gaan werken als de doorstroom 6 maand tot een jaar is?
Alvast gaan werken is heel goed voor de inburgering. Zodra iemand dan een status krijgt (en in Nederland mag blijven), heeft hij/zij dan al een voorsprong en kan ook weer snel aan het werk.
Kunnen we niet meer statushouders opvangen in plaats van 200 of 300 asielzoekers? Die mogen tenminste werken en kunnen echt iets bijdragen aan onze samenleving.
Asielzoekers mogen inmiddels ook werken. Daar zijn vanuit Winterswijk ook al projecten voor gestart, zodat we ervaring op kunnen doen en ook kunnen ervaren hoe inburgering daar een plek in kan krijgen. De huisvesting van statushouders is ook een wettelijke taak waar wij als gemeente aan moeten voldoen, hierbij houden wij ons aan de door het rijk opgegeven aantallen.
Zijn er projecten waarin asielzoekers al meedoen aan werk of vrijwilligerswerk?
Ja, het COA werkt samen met bedrijven en vrijwilligersorganisaties aan zinvolle dagbesteding. In Winterswijk zijn er projecten gestart met vijf bedrijven waar asielzoekers onder begeleiding kunnen meedraaien. Ook in Aalten worden dit soort trajecten voorbereid.
Worden de asielzoekers overdag beziggehouden?
Ja. De situatie in Winterswijk als voorbeeld:
- Kinderen van 1 tot 4 jaar gaan naar de opvang.
- Oudere kinderen gaan naar de basisschool of de middelbare school (binnen 3 maanden na aankomst).
- Volwassenen volgen taallessen (verplicht voor statushouders), werken of zijn op een andere manier overdag actief.
15. Communicatie & Inspraak
Wanneer gaat de klankbordgroep van start?
Het plan is om de klankbordgroep van omwonenden bijeen te roepen zodra de gemeenteraad heeft ingestemd met een locatie.
Is er overleg met omwonenden?
Ja, in aanloop naar de realisatie is er een klankbordgroep voor omwonenden waar zorgen en vragen worden besproken en bijvoorbeeld ook het veiligheidsplan wordt afgestemd.
En ook nadat de eerste asielzoekers er zijn komen wonen zal er regelmatig contact / overleg zijn. Ook hier volgen we het voorbeeld van Winterswijk, waar daarmee goede ervaringen zijn opgedaan.
Kunnen deelnemers aan de bijeenkomst van Estinea ook plaatsnemen in de klankbordgroep?
Ja, dat is zelfs wenselijk. Omdat de vragen en zorgen vanuit Estinea deels heel specifiek zijn, is het wenselijk om daarnaast een ‘Estinea-klankbordgroep’ te hebben waar deze specifieke vragen en zorgen worden besproken. De gemeente zal hiertoe het initiatief nemen.
Zijn Singel 1 en Singel 2 met elkaar verbonden?
Nee. Het idee is nu dat de gebieden individueel ontwikkeld worden (er zit ook een groenstrook tussen), maar dat de ruimtelijke procedure wel gelijktijdig wordt doorlopen.
Wat kunnen wij als inwoners doen?
Veel. U kunt zich aanmelden voor de klankbordgroep, meedenken over dagbesteding of veiligheid, of betrokken zijn als vrijwilliger. Het delen van zorgen, ideeën en initiatieven helpt om samen te werken aan een leefbare omgeving voor iedereen. De gemeente en het COA staan open voor betrokkenheid, juist omdat vertrouwen essentieel is voor een goede inpassing.
Waarom zijn inwoners van Aalten niet eerder betrokken bij dit proces?
Pas toen duidelijk werd dat deze locatie geschikt en beschikbaar was, kon het gesprek met de omgeving starten. Vóór die tijd bestond het risico dat er onrust zou ontstaan over plekken die het uiteindelijk niet zouden worden.
Op welke manier wordt het AZC meegenomen in de Omgevingswet?
De komst van het AZC wordt meegenomen in de ruimtelijke procedure en bestemmingswijziging. De Omgevingswet verplicht gemeenten ook tot participatie van inwoners bij de ontwikkeling van de leefomgeving. Uw inbreng wordt daarom betrokken bij de besluitvorming, onder meer via de klankbordgroep en zienswijzen tijdens procedures.
Is er een mogelijkheid om het besluit nog bij te sturen?
Ja. Er is nog geen definitief besluit genomen over het AZC. De gemeenteraad moet zich nog uitspreken. Uw inbreng – tijdens bijeenkomsten of schriftelijk – wordt verzameld en meegenomen in dat traject.
Komt er een meldpunt voor overlast of vragen?
Ja. Er komt een meldpunt voor omwonenden waar zorgen of meldingen kunnen worden doorgegeven. De exacte gegevens worden bekendgemaakt vóórdat de opvang daadwerkelijk van start gaat.